سه‌شنبه، دی ۱۴، ۱۳۸۹

تمرینی برای تحلیل یک فیلم کوتاه: El Empleo (Employment) by S.B. Grasso

مرا حتا نمی توان یک بیننده حرفه ای فیلم نامید. اینجا تنها تلاش کردم تا نخستین مشق احتمالن پرغلطم را درباره یک فیلم کوتاه پررمز و راز بنویسم.

- شغل و کاربری هر کس آنچنان چیرگی بر هویت و فردیت فرد دارد که هیچ کس در فیلم "نام" ندارد بلکه "مورد استفاده" دارد. شخص اول فیلم پیش و بیش از هرچیز یک "کارمند" است تا جاناتان یا لوکاس یا آنا یا ...، خیابانها بی نامند، اشخاص بی نامند، در "اداره" بر روی قفسه وسائل "فردی" هرکس که واجب ترین جا برای درج نام است هیچ نام یا حتا شماره ای وجود ندارد( ۶:۱۵). این قانون نانوشته یک استثنا هم دارد پشت درب اتاق رییس یک نام وجود دارد(۴:۲۳) رییسی که او را نمی بینیم.

- تمیزی بین "مورد استفاده" افراد از "خود افراد" نیست آنچنان که نقشهایی مانند صورتک درون ساعت(۰:۳۰)، آواژور، آینه، دستی که لوستر را از بالاگرفته(۲:۰۲)، تاکسی، چراغهای راهنمایی و ... آنچنان با فرد یکی و این همانی است که یکی بدون دیگری بی معناست. تمام "خرده ریز"های دیگر نظیر آدمهایی که به عنوان رخت آویز، میز، صندلی، چراغ راهنمایی، تاکسی، پادری و ... استفاده می شوند، کاربری خاصی برای آقای کارمند دارند و در ارتباط با شغل او تعریف می شوند.

- فضاهای خاکستری و سرد، صورتکهای بی روح، بی نیازی به کلام، زوال احساس و ... یادآور این حقیقت است که در جهان فیلم دیرزمانیست که هرچه که دربرابر یا دست کم مزاحم شغل و کار و نقش است، نابود شده اند.همه بی نیاز از سخن هستند. گفتگویی نیست، جدالی نیست اما همدلی هم نیست، اعتراضی نیست اما رضایتی هم نیست، ناخشنودی نیست همچنان که خوشنودی و یا لبخندی هم نیست، اصلن هیچ چیزی نیست. تنها این هیچ است که به سد زبان در سخن است. هیچ و دیگر هیچ.

- صدای سکوت در فیلم بسیار مهیب و وهم مانند است و تنها صدایی که صدای سکوت مهیب را گاهی می شکند صدای گامهاست. صدای گامهایی که در همه جای فیلم هست. حتا در اوج همهمه شهر که در دور دست و در حاشیه شنیده می شود(۲:۵۰)، این صدای گامهای تاکسی(!) است که در متن است. صدای نفسهای کارمند پایان جهان ناخوشایند فیلم است(۵.۱۵).

- جرات آواژوری که در آخرین ثانیه ها و بیرون از فیلم (۶:۰۵) نمی خواهد آن چیزی باشد که تعریف شده زیبا و امید بخش است. کاش از این نغمه های ناجور بیشتر در این جهان بود.

هیچ نظری موجود نیست: